Locatie

Kasteel Ter Does lag ter hoogte van de brug van de Achthovenerweg over de Does tussen de wetering de Does en de Ruigekade in Leiderdorp.

Ontstaan 

Dyderic van der Does kreeg van Floris V, (graaf van Holland van 1256 tot 1296), land aan de Does in leen. De oudste resten van het kasteel dateren ongeveer uit deze periode.

Geschiedenis 

De eerste bewoners hadden een ronde gracht rondom hun erf gegraven en gebruikten de vrijgekomen grond om het erf op te hogen. Op die heuvel bouwden ze omstreeks 1300 een rechthoekig donjon van grote bakstenen (moppen). Al snel kwam er als beveiliging een bakstenen ringmuur binnen de slotgracht. Het kasteel had ook een eigen boerderij, een voorganger van de huidige.

Tijdens de Hoekse en Kabeljauwse twisten gaf Huis Ter Does zich vrijwillig over. Het kasteel kwam er met een plundering vanaf. 

Tussen 1400 en 1450 vond er een modernisering plaats, waarbij de ommuring werd verzwaard en halfronde muurtorens werden toegevoegd. Het kasteel raakte zo vervallen dat Foeye van der Does in 1489 zijn voorvaderlijk slot aan Leiden verkocht. Een volgend eigenaar, Arent van IJsselsteyn, liet omstreeks 1500 een nieuwe woonvleugel bouwen. Van die indeling is bij de archeologische opgraving in 1952 bitter weinig teruggevonden. Wél werd veel gebruiksgoed opgegraven.

Na het Ontzet van Leiden kwam het kasteel in 1591 in handen van Jonkheer Pieter van der Does, baljuw, dijkgraaf van Rijnland en schout van Leiden. Hij knapte het familiehuis op en liet ook de eerste Doeshofmolen bouwen om het land achter zijn kasteel te bemalen. 

Begin 18de eeuw verminderden de inkomsten door de landbouwcrisis, terwijl de kosten voor onderhoud hoog waren. Daarom werd Ter Does rond 1740 afgebroken. 

Van kasteel Ter Does is bovengronds weinig overgebleven. Wel zijn een merkwaardige glooiing in het terrein - de plaats van het voormalige kasteel - en enkele oude tuin muren te zien.

Foto's

(Regionaal archief Leiden)

Prent  1: Kasteel 'Ter Does' c.a. 1620

Prent  2: "Huys ter Does, 1761"

Prent  3: Kasteel 'Ter Does' c.a. 18e eeuw

Prent 4:  Plattegrond van het kasteel Ter Does in 1650  

Prent 5:  Kasteel Ter Does anno 1712

Foto  1:  Kasteelterrein Ter Does

Foto  2:  Tuinmuren Ter Does

Google maps 21-06-2008